Ba al daude gu bizitzeko egokiak diren planetak?

Galdera hau askok eta askok egin diote euren buruari. Izan ere, nork ez du inoiz pentsatu zein izango den gure etorkizuna Lurrean bizitza ezinezkoa denean? Horretarako, zientzialariak gurearen antzeko baldintzak dituzten planetak bilatzen ari dira. Baina ez da batere erraza. Izan ere, planeta batek bizitzarako baldintzak betetzeko, bi oinarrizko bete behar ditu; planeta ez egotea bere izarretik ez gertuegi, ez urrunegi, eta bere lurrazalean ur likidoa egotea bizia posible izateko. Horri, bizikortasun eremua esaten zaio.

Gaur egun bizikortasun eremuan dauden hainbat planeta ezagutzen ditugu, eta hauek dira horietako batzuk:

     KEPLER-186f

Planeta honek Lurraren pareko tamaina dauka, eta gainera bere kokapenak bizia egoteko baldintzak betetzen ditu. Cygnus konstelazioan dago, gure planetatik 500 argi-urtetara. Orbitatzen duen izarra, berriz, gorri koloreduna da eta horrenbestez, Eguzkia baino txikiagoa.

Planetak bere izarraren erradiazioaren heren bat jasotzen du, Lurrak bezala. Honek, bizirako oinarrizko baldintza bat betetzen du. Bizikortasun eremuan dago, baina muga-mugan. Dena dela, hori ez da hain txarra, kontuan izanda bere izarra Eguzkia baino txikiagoa dela.

Baina planeta honen ezaugarri guzti-guztiak ez dira onak. Barclay zientzialariak, Kepler planetak ikertzen dituen taldeko zientzialari batek, dioenez: “Planeta hau Lurraren lehengusu bat da, ez anaia bat”. Oraindik ez dakite ezer haren atmosferari buruz. Hau da, kokaleku bizigarri batean egoteak ez du esan nahi bertan bizi gaitezkeenik.       

     GLIESE 581g

Bigarren planeta hau 2010eko irailaren 29an ikusi zuten lehen aldiz. Bere izarraren (Gliese 581) bizikortasun eremuan dago, hau da, Kepler-186f bezala; bere tenperatura ez da ez altuegia, ez baxuegia. Lurretik 20,3 argi urtetara, Libra konstelazioan dago. Bere grabitatea, berriz, Lurrarena baino 1,3 aldiz handiagoa da. Hasieran, planeta honen izatea zalantzan zegoen. Honen arrazoia bere orbita zirkularra izan beharrean eliptikoa dela da, eta hortaz ohartu zirenean analisi berri bat egin zuten ziurtatzeko.  

Datu berrien esanetan, planeta honen erradioa apenas da Lurrarena baino 1,5 aldiz handiagoa, eta Lurrak Eguzkitik jasotzen duen argi berbera jasoko luke bere izarrarengandik. Horrek, ESIren esanetan (Similarity to Earth rate), Gliese 581g Lurrari gehien hurbiltzen zaion exoplaneta bihurtzen du.

     KEPLER 62-f eta KEPLER 62-e   

Bi planeta hauek oso antzekoak dira eta biak bizikortasun eremuan egoteaz gain, Lurrarekiko antzekotasun handia dute (%82). Biak planeta harritsuak dira, eta Lurra baino 1,4 eta 1,6 aldiz handiagoak. Planeta hauek, haiek baino txikiagoak diren exoplaneta talde baten barruan daude, Lyra izeneko konstelazioan. Gure lurretik 1200 argi urtetara daude eta haien izarra, Kepler 62, izar nanoa da. Izar honek bost planeta ditu, baina hauek biak dira bizirako baldintzak betetzen dituzten bakarrak.

                                                                    Ezkerretik eskuinera: Kepler 69c, Kepler 62e, Kepler 62f, Lurra.

     HD 40307 g

Planeta hau Lurretik 42 argi urtetara dago, Pictor konstelazioan. Bere izarrak (HD 40307) izena ematen dio eta Eguzkiaren antzeko argitasuna du. HD 40307ri dagokionez, 7,09Mko masa eta 1,82Rko erradiokoa da gutxi gorabehera, eta arroka-burdinez eginda dago, Lurra bezala. Halaber, HARPS-N planetak bilatzeko sondak dio 6M baino masa handiagoa duten planetek haien lurrazalean gas kantitate handiak gordetzeko joera dutela, erraldoi gaseoso bihurtuz edota “neptuno nanoak”. Planeta honek muga gainditzen duenez, ez dakigu erraldoi gaseosoa ala lur erraldoi bat den. Bere batez besteko tenperatura -2,65 ºCkoa da. Izan ere, bizikortasun eremuaren erdialderantz egotean, ezin da ur likidoa egotea baztertu.             

Ondorio bat ateratzekotan, esan beharra daukat planeta hauek guztiak gu bidaiatu ezin gaitezkeen eremuetan daudela. Baina zientziak hain azkar hedatzen jarraitzen badu, batek daki, agian gure biloben biloben etorkizuna planeta hauetako batean dago!

Pilar FARIAS

DBHko 4. maila

Sarrera honek 3. #KulturaZientifikoa Jaialdian parte hartzen du